სიახლე

ხუთშაბათს, 14 ივნისს, 16⁰⁰ საათზე, უნივერსიტეტის S კორპუსის 706 აუდიტორიაში ჩატარდება სემინარი.

თემა: ზაფხულის პოლარული მეზოსფეროს დინამიკა და კვლევა რადარის დაკვირვებებით“

მომხსენებელი:  აბასთუმნის ასტროფიზიკური ობსერვატორიის კვლევის კონსულტანტი,  ნიკოლოზ გუდაძე

მეზოსფერო დედამიწის ატმოსფეროს ნაკლებად შესწავლილი ფენაა. მეზოსფეროს და თერმოსფეროს გამყოფი არე, მეზოპაუზა (85-95 კმ), ზაფხულში, პოლარულ განედებზე ხასიათდება დედამიწაზე ყველაზე დაბალი ტემპერატურით. ცივი მეზოპაუზაა რადარის გამორჩეულად მკვეთრი – პოლარული მეზოსფეროს ზაფხულის ექოს (პმზე) საფუძველი. პმზე ძირითადად დაიმზირება 80-90 კმ სიმაღლის შუალედში და დაკვირვებები ამ არის დინამიკის შესწავლის საშუალებას იძლევა. პმზე, როგორც მოვლენა, დაკვირვების შედეგები და ზაფხულის ცივი მეზოსფეროს დინამიკური მიზეზები იქნება განხილული მოხსენებისას.

2018 წლის 4-9 ივნისს  ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტის  აბასთუმნის ასტროფიზიკურ ობსერვატორიაში, მთა ყანობილზე ტარდება სემინარი (ვორკშოპი)       ” მოდელირება ასტრონომიაში’’.  სემინარი ტარდება რუსთაველის ფონდის  საგრანტო პროექტ – #218070-ის (P Cyg-ის შესაძლო შემდგომი ამოფრქვევა) ფარგლებში გათვალისწინებული გეგმა-გრაფიკის მიხედვით.  სემინარის მიზანი არის  ქართველ და უცხოელ მეცნიერებებს შორის უახლოესი კვლევების განხილვა და  მათი მომავალი კოლაბორაციისთვის საჭირო მიზნებისა და ამოცანების დასახვა.

ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტის მეცნიერები, ასტროფიზიკოსები მაია თოდუა, გია ჯავახიშვილი და სერგი კაპანაძე ქ. რუსთავის სკოლის მოსწავლეებს შეხვდნენ. Iliauni Abastumani Astrophysical Observatory-ის მეცნიერებმა ასტრონომიით გატაცებულ მოსწავლეებს ასტრონომის პროფესია გააცნეს და მათთვის საინტერესო საკითხებზე ისაუბრეს.

ხუთშაბათს, 24 მაისს, 14⁰⁰ საათზე, უნივერსიტეტის S კორპუსის 706 აუდიტორიაში ჩატარდება სემინარი.
თემა: “კვანტური მექანიკა ყველასათვის”

მომხსენებელი:  თეიმურაზ ნადარეიშვილი, ივ.ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ზუსტი და საბუნებისმეტყველო ფაკულტეტის ფიზიკის მიმართულების ასისტენტ – პროფესორი, თსუ მაღალი ენეგიების ფიზიკის ინსტიტუტის ველის კვანტური თეორიის განყოფილების უფროსი მეცნიერ თანამშრომელი.

მოხსენების პირველ ნაწილში განხილულია ის გადაულახავი წინააღმდეგობები (ატომის სტაბილურობა, დუალიზმი, სპექტრის დისკრეტულობა), რაც კლასიკური მექანიკას გააჩნდა და რამაც განაპირობა არარელატივისტური კვანტური მექანიკის შექმნა. განხილულია ეინშტეინსა და ბორის 40 წლიანი კამათის საკვანძო საკითხები კვანტური მექანიკის ირგვლივ (’’ფარული’’ პარამეტრების, გაზომვის პრობლემები და ა.შ). მიმოხილულია ჰაიზენბერგის თანაფარდობის და ბორის დამატებითობის პრინციპის პრინციპიალური საკითხები. განხილულია რელატივისტური კვანტური მექანიკის თავისებურებანი (ახალი ნაწილაკების დაბადების მოვლენა, დირაკის ‘’ზღვა’’ და ა.შ.)

მოხსენების მეორე ნაწილში განხილულია ელემენტარული ნაწილაკების ფიზიკის თანამედროვე საკითხები (ნაწილაკების მასის წარმოქმნის ჰიგსის მექანიზმი, ველის ერთიანი თეორიის , მატერია-ანტიმატერიის, ბარიონული ასიმეტრიის, კვანტური გრავიტაციის საკითხები და დიდი ’’აფეთქების’’ თეორია). მიმოხილულია   ცერნის ამაჩქარებელზე მიმდინარე თანამედროვე ექსპერიმენტების თავისებურებები და ცერნის აქტივობები.

ორშაბათს, 16 აპრილს, 18⁰⁰ საათზე, უნივერსიტეტის F კორპუსის 303 აუდიტორიაში ჩატარდება შოთა რუსთაველის სამეცნიერო ფონდის პროექტის “ლაცერტიდების შესწავლა მაღალ ენერგიებზე” პრეზენტაცია.

მომხსენებელი:  აბასთუმნის ასტროფიზიკური ობსერვატორიის მკვლევარი, ასოცირებული პროფესორი ბიძინა კაპანაძე.

ორშაბათს, 12 მარტს, 18:30 საათზე, ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტის G 106 აუდიტორიაში გაიმართება 

გავლენიან გამოცემაში Nature Physics ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტის პროფესორის, ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტის აბასთუმნის ასტროფიზიკური ობსერვატორიის მკვლევრის, თეიმურაზ ზაქარაშვილის თანაავტორობით სამეცნიერო ნაშრომი “Alfvén wave dissipation in the solar chromosphere” გამოქვეყნდა.

ნაშრომში ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტის მეცნიერმა ბრიტანელ და ამერიკელ კოლეგებთან ერთად პირველად აჩვენა პლაზმური ტალღების დისიპაციის დაკვირვებები მზის ატმოსფეროში, რაც სამეცნიერო გარღვევაა  ატმოსფერული პლაზმის გაცხელების პრობლემის ძიებაში.

მზე უდიდეს გავლენას ახდენს დედამიწის ატმოსფეროსა და ჩვენი ცივილიზაციის შემდგომ სამეცნიერო-ტექნიკურ განვითარებაზე. მზის ზედაპირის (ფოტოსფეროს) ტემპერატურა რამდენიმე ათასი გრადუსია, ხოლო ზედა ატმოსფეროში (გვირგვინში) რამდენიმე მილიონ გრადუსს აღწევს. პლაზმის გაცხელების მექანიზმი ჯერჯერობით უცნობია. გვირგვინის გაცხელების ერთ-ერთი შესაძლო მექანიზმი ითვალისწინებს პლაზმური ალვენის ტალღების გავრცელებასა და დისიპაციას. ალვენის ტალღები აღიძვრება მაგნიტური ველის ძალწირების რხევის შედეგად და ლაბორატორიულ და კოსმოსურ პლაზმაში მათი შესწავლა უკვე ნახევარი საუკუნეა მიმდინარეობს. თუმცა მათი დაკვირვება მზის ატმოსფეროში ძალიან გართულებულია.

დედამიწისზედა ტელესკოპის Dunn Solar Telescope (აშშ) და NASA-ს კოსმოსური მისიის Solar Dynamic Observatory-ის ერთობლივი დაკვირვებების შედეგად პირველად მოხერხდა ალვენის დარტყმითი ტალღებისა და მათი დისიპაციის პროცესის უშუალო დამზერა მზის ქრომოსფეროში, რომელიც ფოტოსფეროსა და გვირგვინს შორისაა მოქცეული.

„მზის ზედა ატმოსფეროს პლაზმა რაიმე გარე წყაროს გარეშე რამდენიმე საათში გაცივდებოდა. ამიტომ ალვენის დარტყმითი ტალღების დაკვირვება ნამდვილი გარღვევაა მზის ატმოსფეროს გაცხელების პრობლემის გადაჭრაში“, – ამბობს კველევის თანაავტორი, ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტის პროფესორი და აბასთუმნის ასტროფიზიკური ობსერვატორიის მკვლევარი თეიმურაზ ზაქარაშვილი, – ყველაზე საინტერესო ის ფაქტია, რომ ჩვენ ვხედავთ ტემპერატურის მატებას ტალღების გავრცელების დროს, რაც პირდაპირ მიუთითებს ტალღების დისიპაციას“.

დაგეგმილი თეორიული მოდელირება და მაღალი გარჩევის დაკვირვებები მეცნიერებს უფრო დეტალურ ინფორმაციას მიაწვდიან მზის ატმოსფეროს გაცხელების იდუმალი მოვლენის საბოლოოდ ასახსნელად.

სამეცნიერო სტატია

S. T. D. Grant, D. B. Jess, T. V. Zaqarashvili, C. Beck, H. Socas-Navarro, M. J. Aschwanden, P. H. Keys, D. J. Christian, S. J. Houston, and R. L. Hewitt. Dissipation of Alfvén waves in the solar chromosphere. Nature Physics, 10.1038/s41567-018-0058-3, 2018

კონტაქტი

თეიმურაზ ზაქარაშვილი
ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტის ასოცირებული პროფესორი
აბასთუმნის ასტროფიზიკური ობსერვატორიის მკვლევარი
temury.zaqarashvili@iliauni.edu.ge

სამშაბათს, 20 თებერვალს, 15⁰⁰ საათზე, უნივერსიტეტის S კორპუსის 706 აუდიტორიაში ჩატარდება სემინარი. 

ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტი აცხადებს კონკურსს ლემან-ჰაუპტის საერთაშორისო სადოქტორო პროგრამის ფარგლებში, რომელიც ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტისა და გეორგ-ავგუსტის სახელობის გოტინგენის უნივერსიტეტის (გერმანია) საერთო პროექტია და სხვადასხვა სამეცნიერო სფეროს წარმომადგენელ 12 დოქტორანტს შესაძლებლობას აძლევს დაიცვას სადოქტორო ნაშრომი კ და მიიღოს ორმაგი სადოქტორო ხარისხი და ორივე უნივერსიტეტის დიპლომი.

განაცხადის წარდგენის ბოლო ვადაა 2018 წლის 9 მარტი, 12:00 p.m. საქართველოს დროით (GET).

განაცხადი წარდგენილი უნდა იყოს ელფოსტაზე: doctoralschool@iliauni.edu.ge კონკურსის ვადის დასრულებამდე. გთხოვთ, წერილის სათაურში მიუთითოთ ”International Doctoral Programme”.

კონკურის ფარგლებში შემოთავაზებული მიმართულებებია:

1. ზოგადი ენათმეცნიერება / სააპლიკაციო ფორმა
2. გამოყენებითი ენათმეცნიერება / სააპლიკაციო ფორმა
3. აღმოსავლეთ ევროპის ისტორია / სააპლიკაციო ფორმა
4. რელიგიური და კულტურული კვლევები / სააპლიკაციო ფორმა
5. პოლიტოლოგია / სააპლიკაციო ფორმა
6. ტყის ეკოლოგია / სააპლიკაციო ფორმა
7. კოსმოლოგია / სააპლიკაციო ფორმა 
8. გეოფიზიკა და ასტროფიზიკა / სააპლიკაციო ფორმა 
9. ქიმიური ბიოლოგია / სააპლიკაციო ფორმა
10. განვითარების ეკონომიკა / სააპლიკაციო ფორმა
11. კონსტიტუციონალიზმი/ სააპლიკაციო ფორმა